Өзін таныту — өмірдің маңызды аспектісі. Ол әрқайсымызға әлемде өз орнымызды табуға, таланттарымызды ашуға және өзімізбен үйлесім табуға көмектеседі. Бірақ бұл іс жүзінде нені білдіреді? Мысалдар, фактілер мен ұсыныстар арқылы бірге анықтайық.
Өзін таныту дегеніміз не?
Өзін таныту — саған ұнайтын іспен айналысу, өзіңнің күшті жақтарыңды ашу және шабыт беретін мақсаттарға қол жеткізу процесі. Бұл мінсіздікке ұмтылу емес, керісінше, сынақтар мен тәжірибе арқылы өзіңді табу жолы.
Өзін таныту барлығына әсіресе әлемді және ондағы өз орнын енді ғана танып-біліп жатқан жасөспірімдерге өте маңызды. Бұл — мүмкіндіктер мен эксперименттер кезеңі!
Қарапайым түсініктеме:
Өзіңе ұнайтын іспен айналысып, өзіңді дамытуға тырыссаң, бұл өзін танытуға жасалған алғашқы қадам.
Мысал: Сурет салуды жақсы көретін жасөспірім көркемсурет мектебіне жазылып, байқауларға қатысып, уақыт өте келе дизайнер немесе иллюстратор атанады.
Шынайы өмірден мысал:
16 жастағы колумбиялық Эмилио Андрес Монтоя Instagram-ға арналған комикстер сала бастады. Оның жұмыстарын баспагерлер байқап, қазір ол өзінің алғашқы графикалық романын дайындап жатыр.
Өзін таныту не үшін қажет?
Өзін таныту өмірді жарқын әрі мағыналы етеді. Оның маңызды болуының мынандай себептері бар:
● Қабілеттеріңді ашу
Өзін таныту «Мен өмірден не қалаймын?» деген маңызды сұраққа жауап табуға көмектеседі. Әртүрлі хоббилерді сынап көру арқылы өзіңе қуаныш сыйлайтын нәрсені табасың. Мысалы, спортқа әуес жасөспірім жаттықтырушы немесе команда капитаны болу қабілетін аша алады.
● Өзіңе деген сенімділік
Өзін таныту өз күшіңе деген сенімділікті арттырады.
Мысалы, сахнадағы қорқынышты жеңген адам табысты спикерге айналуы мүмкін.
● Басқаларға көмектесу мүмкіндігі
Сенің хоббиің тек өзіңе ғана емес, өзгелерге де пайдалы болуы мүмкін.
Мысалы, тілдерді үйренуге арналған Duolingo қосымшасы оқытуды баршаға қолжетімді ету үшін жасалған.
Орталық Азиядан мысал
Қазақстандық жас бағдарламашы Әлихан Жұмаев ауыл мектептерінің оқушыларына математика үйренуге көмектесетін қосымша жасады. Бұл жоба оны танымал етіп қана қоймай, мыңдаған балаға пайдалы болды.
● Өзін таныту айналаңды шабыттандырады
Сүйікті ісіңмен айналысқан кезде бұл өзгелерге де мотивация береді.
Мысалы, сен танымал блогерге айналып, жазылушыларыңды дамуға және жаңа мақсаттарға жетуге шабыттандыра аласың.
Өзіңді қалай табуға болады?
Жаңаны байқап көр
Көптеген жасөспірім бірден жан-жақты мықты болу керек деп ойлап, жаңа нәрселерді сынап көруден қорқады. Бірақ бұл қате пікір! Өзіңді табу үшін тәжірибе жасап көру қажет. Мына қадамдарды орындап көр:
- Сурет салу немесе билеу бойынша тегін мастер-класқа қатыс.
- Бір айға өзіңе челлендж қой: жаңа дағды үйрен, мысалы, видеоны өңдеудің негізгі тәсілдерін меңгер.
- Ата-анаңды немесе достарыңды қос: жаңа нәрсені бірге сынап көру қызықтырақ болады.
Қызық факт: Зерттеулер көрсеткендей, жасөспірім шағында әртүрлі әрекеттерді сынап көрген адамдар өмірлік жолын жеңілірек табады.
Өзіңді тыңда
Кейде өзіміздің не қалайтынымызды іштей сезсек те, оған мән бермейміз. Өзіңе мына сұрақтарды қой:
- Бос уақытым болғанда көбіне немен айналысамын?
- Мені не шабыттандырады?
- Қандай іспен сағаттап айналысуға дайынмын?
Жауаптарыңды жазып, мықты жақтарыңды анықтауға тырыс.
Басқалардан үйрен
Басқа адамдардың оқиғалары саған шабыт беруі мүмкін.
Мысалы, Ливаннан келген 15 жастағы Хади Лебби құрдастарына арналған білім беру видеоларын түсіре бастады. Бүгінде оның роликтері миллиондаған қаралым жинап, ол әлемді өзгертетін жасөспірімдердің символына айналды.
Өзін танытуға қандай қадамдар көмектеседі?
Кішкентай мақсаттар қой
Мысалы, музыка ұнаса, бір музыкалық аспапты үйренуден баста. Спортқа қызығушылығың болса, 5 км жүгіріп өтуді мақсат ет. Кішкентай жеңістер өз күшіңе деген сенімділікті арттырады.
Дағдыларды дамыт
Әлем мүмкіндіктерге толы: тегін онлайн курстар, YouTube-тағы оқыту видеолары, подкасттар мен мақалалар. Онлайн курстарға жазыл. Кітап оқы. Оқыту видеоларын қара.
Мысалы, Coursera және Khan Academy сияқты платформалар тегін курстар ұсынады.
Үлгі: Өзбекстаннан шыққан 10-сынып оқушысы тегін курстар арқылы бағдарламалауды үйренді. Бүгінде ол ойындар жасап жатыр.
Шабыт ізде
Подкаст тыңда, блог оқы.
Мысалы, "How I Built This" подкасты әлемнің түкпір-түкпірінен табысты стартаптар туралы оқиғаларымен миллиондаған тыңдаушыны шабыттандырады.
Қателіктерден қорықпа
Қателесу қалыпты нәрсе. Ешкім қателіксіз табысқа жетпейді. Әрбір қателік — жаңа нәрсені үйренуге мүмкіндік. Ең бастысы — тоқтап қалмау.
Мысал: Бір жігіт блогер болғысы келді, бірақ оның алғашқы видеолары мүлдем көрілмеді. Бәрін тастап кетудің орнына, ол өз қателіктерін талдап, форматты өзгертті. Нәтижесінде, көп ұзамай үлкен аудитория жинады.
Өзін танытудың табысты мысалдары
-
Алина Загитова, Олимпиада чемпионы мәнерлеп сырғанаумен ерте жастан айналыса бастады. Оның жетістігі — еңбекқорлық пен сүйікті ісіне деген шексіз махаббаттың жарқын үлгісі.
-
Ильяс Юсупов. Өзбекстаннан шыққан жас дизайнер танымал киім брендін құрды. Оның табысқа жету жолы әлеуметтік желілерде жариялаған қарапайым эскиздерден басталды.
-
Жасөспірім блогерлер. Миллиондаған жасөспірім YouTube және TikTok платформаларында контент жасау арқылы өздерін тауып жатыр. Мысалы,
Ливаннан шыққан 15 жастағы Хади Лебби ғылым туралы видеолары арқылы танымал болды.
Қателіктерден қалай қорықпауға болады?
Қателіктер — табысқа жету жолының ажырамас бөлігі.
Мысал: Apple компаниясының негізін қалаушы Стив Джобс бір кездері өз компаниясынан жұмыстан шығарылған. Бірақ бұл оны тоқтата алмады. Ол өз тәжірибесінен сабақ алып, Apple-ды әлемдегі ең табысты компаниялардың біріне айналдырды.
Кеңес: Қателіктерге сабақ ретінде қара. Бір нәрсе ойдағыдай болмаса да, әр сәтсіздік сені жаңа биіктерге жетелейді.
Өзін таныту — бұл саған ұнайтын ісіңді тауып, өміріңді жарқын әрі мағыналы ету мүмкіндігі. Жаңаны байқап көруден, мақсат қоюдан және қателіктер жасаудан қорықпа. Әрбір жасаған қадамың сені арманыңа жақындатады.
Есіңде болсын: Әркімнің өз жолы бар. Бастысы, қадам жасау. Бір күні өз жетістігіңді бағалап, қаншалықты биікке жеткеніңді түсінесің. Әлем саған ашық — әрекет ет! 🚀
Шабыт алғың келсе, дағдыларыңды дамытып, тіпті марапаттарға ие болғың келсе, Qlever білім беру платформасын пайдаланып көр. Мұнда сен интерактивті ойындар арқылы ақпаратты талдау, сыни ойлау қабілеттерін жетілдіресің; алаяқтар мен манипуляторлардың тұзақтарынан сақтануды үйренесің. Сонымен қатар тапсырмаларды орындағаның үшін сыйлықтар ұтып ала аласың!