Бір ғана сенімсіз құпиясөз кесірінен көптеген мәселе туындауы мүмкін [1]. Айталық, хакер сіздің негізгі поштаңыздың паролін анықтады. Хаттар арасынан сіздің iCloud қолданатыныңызды білді, оған кіруді қалпына келтірді де телефонды құлыптап тастады. Содан кейін Facebook-парақшаңыздың құпия сөзін қалпына келтіріп, жеке хабарламаларды оқи алатын болды. Онда сіздің құжаттарыңыздың фотосын, телефон және банк картасы нөмірін тауып, солайша ақшаңызға қол жеткізеді.
NordPass құпия сөз менеджері бойынша, 2020 жылдың ТОП-10 нашар құпия сөздері мыналар:
- 123456 – 2020 жылы бұл құпиясөз 20,5 миллионнан аса рет қолданылған;
- 123456789 – бұл миллионға жуық рет қолданылған;
- picture1 – рейтингідегі жаңа құпиясөз;
- password;
- 12345678;
- 111111;
- 123123;
- 12345;
- 1234567890;
- senha – португаль тіліндегі «құпиясөз» сөзі.
«picture1-нан» басқа ондықтағы барлық құпия сөзді киберқылмыскерлер 10 секундқа жуық уақытта-ақ тере алатынын ескеріңіз.
Сенімді құпия сөздер – бұл үлкен және кіші әріптердің, цифрлардың және арнайы таңбалардың қиысуы. Ойға ештеңе келмесе, мына әдісті қолданып көріңіз:
1. Кез келген кездейсоқ сөз тіркесін алайық, мысалы – ЛондонПариж.
2. Оны транслитерациямен жазыңыз: LondonParizh.
3. Кейбір әріпті арнайы таңбаларға алмастырыңыз. Мысалы, a-ны @ таңбасына, i-ды ! таңбасына, о-ны 0 цифрына. Сонда мынадай құпиясөз шығады: L0nd0nP @ r! Ж.
4. Енді әр сөз соңына цифрлар қосыңыз. Ол сіздің сүйікті сандарыңыз, сіздің жасыңыз немесе оператор коды болуы мүмкін. Нәтижесі мынау – L0nd0n13P @ r! Zh097.
Жаңа құпиясөзді есте сақтау қашанда қиын. Мұның ең жақсы тәсілі – әуелі парольді сақтау емес, оны қолмен енгізу. Көптеген құпиясөзді бір мезетте есте сақтау қиындау. Мұндай жағдайда KeePass, LastPass немесе Roboform сияқты құпиясөз менеджерлерін қолдануға болады. Бұл – парольдеріңізді жадында ұстайтын және сақтайтын бағдарламалар. Сізге қалатыны – бағдарламаға кіретін негізгі құпиясөзді ойлап тауып, соны ұмытпау. Бұл басты пароль болғандықтан, оның ең ұзақ және күрделі болғаны дұрыс.
Абай болыңыз және біз берген кеңес топтамасын қолданыңыз!
Дереккөздер:
1. SSL.com.us (22.03.2018). Сенімді парольді қалай ойлап табу керек екені туралы. Мына жерден алынды: https://ssl.com.ua/blog/secure-passwords/.
2. Катерина Абрашина (19.11.2020). 2020 жылдың ең сенімді парольдері белгілі болды – тізім. Мына жерден алынды: https://vesti.ua/lite/hi-tech/nazvali-samye-nenadezhnye-paroli-2020-goda-spisok.